Itxaropena loratzen ari da Himalaien lurraldean

Egunsentiko lehen argiek Everesteko gailur elurtuak bustitzen zituzten, lurra amorruz dardarka hasi zenean. 2015eko apirilaren 25ean 7,8 graduko lurrikara batek Nepal astindu zuen, herrialdeko historian zauri ahaztezina utziz. Istant batean, ehunka urtetako etxeak kolapsatu ziren, milaka urtetako tenpluak hondakin bihurtu ziren, eta milioika pertsonaren bizitza lurra bera bezala hautsi zen.

Lamjungen, Katmanduko ipar-ekialdeko herrixketan, hondamendiaren burrunbak atsekabe sakon bat bezala durundi egin zuen, 9.000 bizitza inguru arrastaka eramanez eta zortzi milioi pertsona baino gehiago biziraupenaren aldeko borrokan utziz.

Hondakinen eta hautsaren artetik, itxaropen-argi bat sortu zen. Nepalgo jesuitek, 1951tik aurrerako historia edukita hezkuntza arloan, azkartasun miresgarriz erantzun zuten. St. Xavier’s ikastetxeko eta St. Mary’s ikastetxeko ateak ireki zituzten dena galdu zutenak hartzeko. Ikasgelak babesleku bihurtu, lehen sorospenak eskaini eta elikagaiak eta ura banatu zituzten kaosaren erdian.

Hala ere, laster ulertu zuten larrialdia hasiera besterik ez zela. Berreraikuntzak adreiluak eta zementua baino zerbait gehiago eskatzen zuen: hezkuntza, aukerak eta etorkizun bat behar zuen landa eremuko komunitateentzat. Horrela sortu zen Nepal Jesuit Social Institute (NJSI), oraindik ere zauriak orbaintzen zituen herrialde bateko itxaropen-itsasargia.

Berreraikuntzaren erronka

2015ean sortu zenetik, NJSI laguntza humanitariotik harago joan da, garapen jasangarrirako bideak eraikiz. Lau zutabe nagusi ditu bere lanak: hezkuntza, bizibideak, uraren babesa eta sarbidea eta saneamendua (WASH). Talde konprometitu batekin, erakundeak eskolak birgaitu ditu urruneko herrixketan, irakasleak trebatzeko programak ezarri ditu eta sarbide digitala sustatu du urrutiko hezkuntzarako "Smart Hub"-ak sortuz.

Baina erronkak ez dira gutxi izan. Nepal, bere orografia izugarriarekin, oraindik ere eremu zaila da hezkuntzara iristeko. Montzoi-euriteek lohi iraganezin bihurtzen dituzte bideak, eta pobreziak aukera bila hirietara migratzera behartzen ditu familia asko, herrixkak haien hazkundea bultzatuko duen gazterik gabe utziz. Gainera, hezkuntza sisteman eragin politikoak etengabeko oztopoa izan dira eskola publikoen autonomiari eusteko.

Hamarkada bat geroago: erronkak eta itxaropena

Aurrerapausoak eman diren arren, lurrikaratik hamar urtera, hezkuntza eta gizarte arloko arrakalek bere horretan jarraitzen dute landa-komunitateetan. NJSIk aliantzak bilatu ditu Fe y Alegríako Nazioarteko Federazioarekin, etorkizun hurbilean harekin bat egin nahi baitu, bere lana indartzeko eta bere eragina zabaltzeko. Trebetasunetan trebatzeko programen, emakume ekintzaileei laguntzeko programen eta eskola-azpiegitura hobetzeko proiektuen bidez, institutuak etorkizun hobea ehuntzen jarraitzen du Nepalentzat.

«Herrixkek sekulako potentziala dute», hausnartu du Agustus Ekka SJko zuzendariak. «Larrialdiaren ondoren ezin ditugu leku horiek utzi; behin obra-hondakinak erori ziren lur berberetan loratu behar du itxaropenak».

Lurrikara haren oihartzunak durundi egiten jarraitzen du Nepalen, baina tragedia berpizteko aukera bihurtu dutenen determinazioak ere bai. Berreraikitako gela txikietan, irakurtzen ikasten duten neskato edo mutikoen aurpegietan, lurra teknika berriekin lantzen duten eskuetan, benetako erresilientzia istorioa dago.

Hondamenditik hamar urtera, NJSIren lana, une ilunenetan ere, elkartasunak eta konpromisoak goiz hobe baterako bidea argitu dezaketenaren lekukotasuna da.

Eta Himalaien bihotzean, lurrak behin dardara egin zuen tokian, orain itxaropena loratzen da.

Nepalgo lurrikarari eta haren berreraikuntzari buruzko ohiko galderak

Noiz gertatu zen Nepalgo lurrikara?

Nepalgo lurrikara 2015eko apirilaren 25ean jazo zen. 7,8 graduko lurrikara batek 9.000 pertsona inguru hil zituen, eta zortzi milioi pertsona baino gehiago zauritu zituen.

Zein izan zen 2015eko lurrikararen eragina Nepalen?

Lurrikarak etxebizitzak, tenpluak eta eskolak suntsitu zituen, eta herrialdearen zati handi bat erortzear utzi zuen. Landa-eremuko komunitate asko isolatuta eta oinarrizko zerbitzuak eskuratzeko aukerarik gabe geratu ziren.

Zer da Nepal Jesuit Social Institute (NJSI)?

2015eko lurrikararen ostean Nepalgo jesuitek sortutako erakundea da NJSI. Bere misioa kaltetutako komunitateei laguntzea da, hezkuntza, bizibide, uraren babes eta sarbiderako eta saneamendurako programen bidez.

Zer lortu du NJSIk 10 urte hauetan?

Azken hamarkadan, NJSIk eskolak berreraiki ditu, hezkuntza digitaleko zentroak sortu ditu, irakasleak trebatu ditu eta emakume ekintzaileei lagundu die, garapen iraunkorrerako funtsezkoak diren beste ekintza batzuen artean.

Nepalen oraindik premiazko beharrak daude lurrikararen ostean?

Bai. Aurrerapausoak eman diren arren, landa-eremuko komunitate askok hainbat erronkari egin behar izaten diete aurre, hala nola kalitateko hezkuntzarako sarbiderik eza, behartutako migrazioa eta oinarrizko azpiegituretako baldintza prekarioak.

Nola babestu dezaket Nepalen berreraikitze lana?

NJSIren historia zabaltzen lagundu dezakezu, hau bezalako erakundeak babestuz, edo Nepalen hezkuntza eta garapen jasangarria sustatzen duten proiektuei lagunduz.