Amazonizatu
Lerro hauek idazten ditugu COP30a Belémen, Brasilen, Amazonian burutzen ari den bitartean. Amazonia funtsezko bioma da munduko oreka klimatikorako, eta, Naturek 2024an egindako ikerketa baten arabera, itzulerarik gabeko puntura, hau da, oihana berreskuratu ezin den puntura, irits liteke 2050 urtean.
Krisi klimatikoa justizia krisia ere bada. Justizia klimatikoak esan nahi du ekitateak eta giza eskubideek funtsezko lekua dutela erabakiak hartzerakoan. Krisi klimatikoaren aurrean herrialdeek eta komunitateek duten erantzukizun historikoa desberdina da. Herrialde, enpresa eta gizarteko sektore batzuk berotegi efektuko gasen emisio handiko jarduerei esker aberastu dira, eta beste herrialde eta komunitate batzuk, berriz, krisi klimatikoari modu berean eragin ez diotenak, bereziki zaurgarriak dira haien ondorioei dagokienez.
Konponbideak badaude, baina herrialdeek eta komunitateek premiaz jokatu behar dute, eta ekonomiak eraldatuko dituzten eta pertsonak babestuko dituzten irtenbideak zabaldu. Alboan-en lankidetza proiektuen eta intzidentzia ekintzen bidez jarduten dugu, baita COP30 honetan ere, Ecojesuitsekin lankidetzan; eta Hezkuntzatik gure Edukalboan komunitatearen bitartez ari gara bide horretan.
Edukalboan-en Hezkuntza Ekosozializatzearen eta Amazonizatzearen alde lan egiten dugu. Begirada ekosozialak gure bizimoduak birpentsatzea dakar, eta praktika solidarioagoetara eta iraunkorragoetara bideratzea, pertsona zaurgarrienak eta natura erdigunean jarriz. Ekodependienteak garelako. Biosferaren barruan sortzen eta garatzen dira giza gizarteak. Natura gara, biosferaren beharra dugu bizirik irauteko. Eta elkarren mendekoak ere bagara, interdependienteak, beste pertsona batzuk behar ditugu garatzeko.
“Amazonizatu” kontzeptuak Amazonia bihurtzea esan nahi duen neologismo bat da, eta Amazoniaren, haren biomaren eta bere lurraldeetan mehatxatuta dauden herrien defentsan parte hartzea proposatzen du. Agronegozioak eta naturaren mugak errespetatzen ez dituzten garapen ekonomikoko proiektu handiek bultzatutako politikak mehatxatzen du Amazonia. Herri indigenek, desplazatuak eta bortxatuak izaten ari direnek, milaka urteko bizitza jasangarriaren historia dute beren ingurunearekin, eta hortik asko dugu ikasteko.
Indigenen eta gizarte zibilaren erakundeak eta mugimenduak, Eliza – nazioarte, nazio eta tokiko mailan – eta tokiko eta nazioarteko GKEak mobilizatzen ari dira gaur egun COP30ean giza eskubideen eta justizia ekosozialaren alde. Beharrezkoa da baita ere egunero egitea, bakoitza bere lurraldetik eta bere aukera eremuetatik. Edukalboan-en eremua hezkuntza da, eta horregatik saiatzen gara irakasleek beren ikastetxeetara eta ikasgeletara kalitatezko hezkuntza-proposamen ekosozialak eraman ditzaten. Edukalboan-en, Amazoniari buruzko hezkuntza material ekosozialak bildu ditugu “Justizia sozioanbientala eta ekologia integrala zure hezkuntza espazioan” online gunean. Gune horretan haur hezkuntzarako, lehen hezkuntzarako eta derrigorrezko bigarren hezkuntzarako hezkuntza-eskaintza dago; Euskal Autonomia Erkidegoko ingurumen-hezkuntzari buruzko ikerketak, hezkuntza-praktika arrakastatsuei buruzko bideoak, erakusketak eta erakunde aliatuen materialak, hala nola Fe y Alegría edo FUHEM erakundeenak, besteak beste.
Amazonizatu zaitez, Amazonizatu zure ingurunea. Izan ere, ingurumen-krisiaren kausa sistemikoak aintzat hartzen ez dituen hezkuntza, edo ingurumen-krisiak pertsonengan eta Ipar eta Hego globalean dituen inpaktu bereiziak aintzat hartzen ez dituen hezkuntza, hezkuntza partziala da, osatugabea. Zaindu behar dugun planeta bakar bat partekatzen dugulako, pertsona guztiok duintasunez eta itxaropenez bizi ahal izateko gaur eta etorkizunean. Premiazkoa da. Posible da. Lagundu gaitzazu. Lagunduko dizugu. Elkarrekin egingo dugu.
