Garrantzitsuena piztu zuen itzalaldia
Apirilaren 28a, astelehena, beste edozein bezala argitu zuen Iberiar Penintsulan. Bizitza telefonoen burrunbaren, semaforoen txistuaren eta hiri hiperkonektatu baten zurrumurru etengabearen artean igarotzen zen. Halako batean, ordea, dena itzali zen. Hitzez hitz.
Goiz erdian, herrialdearen azken urteetako itzalaldi elektriko handienak argindarrik gabe utzi zituen milioika lagun Espainian eta Portugalen. Ezusteak kaosari bide eman zion: tren geldituak, igogailuak blokeatuta, ebakuntza-gelak erdizka martxan, errepideak kolapsatuta eta supermerkatuak ateak itxita. Komunikazio mugikorrak desagertu egin ziren, eta Internet lortu ezinezko luxu bihurtu zen. Bat-batean, hiri handiek mende bat egin zuten atzera.
Beren lanetara zihoazenak nahasmendu berean zihoazen. Gauza bera galdetzen zuten begiradek gurutzatzen zituzten: Zure etxean ere argia joan al da? Semaforoek jada ez zuten trafikoa antolatzen, baina bizilagunen arteko keinuek bai. Ospitaleetan, presazkoak bakarrik aurkitzen zuen lekua. Etxeetan, janari desizoztuak janari inprobisatu bihurtzen ziren, gertu zegoenarekin partekatzeko.
Telefono mugikorraren distrakzio etengaberik gabe, jende askok altxatu zituen begiak. Hiria berraurkitu zuten, auzokoen ahotsak, eta aurrez aurreko elkarrizketa baten plazer ahaztua. Errutinari kolpea izan zen, bai, baina baita gogorarazpen indartsua ere: batzuetan, gizatasunarekin berriro konektatzeko, aski da digitaletik deskonektatzea.
Eguneroko ogia
Baina esperientzia hori, milioika europarrentzat aldi baterakoa eta ustekabekoa izan zena, eguneroko ogia da Hego Globaleko komunitate askotan.
Ugandako Mbale herrixkan, goizeko bostetan jaiki da Mary, hiru kilometro oinez egin eta telefonoa eguzki-bateria komunitario batekin kargatzeko. Familia argindarrik gabe bizi da etxean. Gauetan, seme-alaben eskolako lanak kerosenozko lanpara baten argitan egiten dira, eta ia ezinezkoa da elikagaiak kontserbatzea. Ospitalera joan behar bada, espero da ez dela gauez izango. Han, elektrizitatea pribilegio bat da, ez eskubide bat.
Indiako Bihar landa-eremuan ere, gauaren etorrerak markatzen du jardueraren amaiera. Neskek ikasteari uzten diote argi faltagatik, eta amek ilunpetan prestatzen dute janaria. Eta etxe batzuek eguzki-panelak dituzten arren, itzalaldiak hain dira ohikoak, ezen normaltzat jotzen baita egunean hainbat orduz korronterik gabe bizitzea.
Latinoamerikan, Kolonbiako Amazonaseko komunitate indigenak erabateko deskonexioan bizi dira. Ez dago ez sare elektrikorik, ez estaldura mugikorrik, ez Internetik. Hezkuntza dagoenera egokitzen da: argirik ez badago, ez dago klase digitalik. Osasun zentro txikian energia mozten bada, txertoak gordetzen diren hozkailuak funtzionatzeari uzten dio.
Espainiarentzat anomalia izan zena, milioientzat errutina da. Eta, hala ere, han ere, etorkizun hobean sinesteko arrazoiak daude.
Aurrerapen txikiak
Ruandan, eguzki-energia duten sare elektriko deszentralizatuak argia eramaten ari dira inoiz konektatuta egon ez diren herrixketara. Perun, energia berriztagarriko ekimenak iristen ari dira lehen ilunpean bizi ziren komunitateetara. Indian, Saubhagya asmo handiko planak 26 milioi etxe baino gehiago elektrifikatu zituen landa-eremuetan bi urtean.
Aurrerapauso txiki horiek errealitateak aldatzen ari dira. Izan ere, etenak gertatzen jarraitzen badute ere, gainditze, berrikuntza eta itxaropen istorioak ere biderkatzen dira.
Apirilaren 28ko itzalaldiak gogorarazi zigun, teknologiaz harago, gizakiak garela, eta iluntasunean ere piztu daitekeela garrantzitsuena. Komunitate osoak daudela askorentzat oinarrizkoa den hori gabe bizi direnak, baina ez dutela fedea galdu etorkizun argitsuago batean.
Agian ez dugu beste argi mozketa baten beharrik konturatzeko, itzalean ere, giza izpirituak distiratzen jarraitzen duela. Eta daukagun energiarik indartsuena ez datorrela sare elektriko batetik, baizik eta moldatzeko, laguntzeko eta beti zain egoteko dugun gaitasunetik.
