Peru: komunitate indigenekin loturak ehuntzen

Peruko Amazoniako txokorik sakonenetatik, Alboanek lankidetza- eta elkartasun-bide bat eratu du Awajun eta Wampis komunitate indigenekin batera. Ibilbide hau, antzinako lurraldeen titulazioaren aldeko borrokarekin hasi zena, jatorrizko herriak ahalduntzen eta haien autonomia errespetatzen duen lankidetzaren adibide bihurtu da.

Errespetu eta duintasun lezioa

Alboani bizia eman zion hazia 
Amazonian ernatu zen, jesuiten eta Awajun herriaren arteko topaketan. Javier Arellanok, 1996 eta 2006 artean Alboaneko zuzendari izandakoak, Santiago Manuinekin izandako lehen elkarrizketa ekarri du gogora. Santiago Manuin buruzagi indigenaren ahotsa entzuten da gaur egun ere:

«Ez gaitzazue ‘pobre’ etiketarekin markatu, horrek gutxiagotasun posizioan jartzen gaituelako. Ezagutu gure aberastasuna. Herri indigena gisa munduari eskaintzen diogun guztia. Laguntzera etortzen bazarete ongi etorri, baina ez ahaztu gu garela gure bizitzaren arduradunak. Ibili gurekin zuen bidea inposatu gabe».

Hitz horiek izan dira Alboan-en lanaren gidari harrezkero, eta lankidetza-ikuspegi horrek inposaketa baztertzen du eta komunitate indigenen kultura-aberastasuna eta antzinako ezagutza ospatzen ditu. Konpromiso hori indarrean dago Ikerketa eta Sustapen Ekonomikorako Nekazaritza eta Abeltzaintza Zerbitzuarekin (SAIPE) lankidetzan arituta; izan ere, 25 urte baino gehiago eman ditugu elkarrekin.

Elikadura Burujabetza: txakra integrala eta gehiago

Elikagai-subiranotasuna funtsezko zutabeetako bat da Alboan eta SAIPEk Perun duten misioan. Elkarrekin, Awajun eta Wampis herrietako nekazaritza-jarduera tradizionalekin bat egiten duten ekimenak garatzen ditugu.

“Txakra integralak”, platanoa, juka, frutak eta barazkiak nahasten dituen nekazaritza-sistemak, familien elikadura ziurtatzeaz gain, tokiko biodibertsitatea babesten eta zaintzen du. Gainera, hegazti-ekoizpena eta erlezaintza ekintzailetza jasangarrirako aukera gisa integratzen dira, eta diru-sarrerak sortzen dizkiete komunitateei.

Laguntza teknikoa ezinbestekoa da prozesu honetan. Gladys Arrobo Gómez SAIPEko zuzendariaren hitzetan, trebakuntzen bidez, ekoizpena indartzen da eta produktuen merkaturatzea errazten da, familiek beren kultura-nortasuna galdu gabe aurrera egin ahal izango dutela ziurtatuz.

Lidergoa eta Giza Eskubideak

Alboan eta SAIPEren 
lana ez da produkzio-eremuan gelditzen; gizarte- eta giza prestakuntzara ere zabaltzen da. Komunitateen autonomia indartzeak ahalduntzea esan nahi du, haien eskubideak ezagutu eta defenda ditzaten. Lidergo-programen eta giza eskubideetan trebatzeko programen bidez, pertsonek beren komunitateetan zeregin aktiboa izatea eta aldaketarako eragile bihurtzea bilatzen da.

Ahalegin horiek kanpo-mehatxuei aurre egin diezaiekeen gizarte-sare indartsu bat sortzera bideratuta daude, hala nola, legez kanpoko meatzaritza, narkotrafikoa eta pertsonen salerosketa. Arazo horiek Peruko landa- eta baso-eremuei eragiten diete bereziki.

Indigenen ahotsak sarritan isilarazten dituzten mundu honetan, SAIPEk Radio Kampagkis sortu zuen duela 12 urte, komunitateentzat ezinbesteko gune bihurtu den irratia. Komunikazio proiektu honek informatu eta hezi ez ezik, tokiko buruzagien ahotsak zabaldu ere egiten ditu, Peruko Amazonian errealitateak eraldatzen dituzten ekimenak ikusaraziz, Gladys Arrobok dioskunez.

Etorkizun partekatua

Alboanek eta SAIPEk Awajun eta Wampis komunitateekin lanean jarraitzen dugu, haien kulturen duintasuna eta aberastasuna ospatzen duen ikuspegiarekin, inoren bideak inposatu gabe, baizik eta beren prozesuak lagunduz eta indartuz.

Erronkaz beteriko Perun, elkarrekin egindako lanak itxaropena ehuntzen eta etorkizuna eraikitzen jarraitzen du, non giza eskubideen errespetua, elikadura subiranotasuna eta komunikazio askea garapen iraunkorraren oinarriak izango diren.