COP30ean, kulturak leku nagusia hartzen du Ekintza Klimatikoaren Agendan, eta funtsezko eragiletzat hartzen da gizarte zibila, enpresa-sektorea eta tokiko komunitateak klima-aldaketaren aurkako borrokan mobilizatzeko. Integrazio hori aurrerapen historikoa da: hirugarren aldia da kultura Alderdien Konferentziaren esparruan eztabaidatzen dela, eta lehen aldia da formalki ekintza-agendaren barruan sartzen dela.
Klimaren Aldeko Ekintza Agenda: kulturaren mobilizaziorako esparrua
Ekintza Agendak gobernuen, enpresen, hirien, inbertitzaileen eta gizarte zibilaren borondatezko ekimenak biltzen ditu, emisioen murrizketa bizkortzeko, klima-aldaketara egokitzea sustatzeko eta ekonomia jasangarrietarako trantsizioa errazteko. Kultura esparru horretan sartzeak kontzientzia sortzeko, portaera-aldaketak inspiratzeko eta krisi klimatikoaren aurrean erresilientzia soziala indartzeko duen ahalmen bakarra aitortzen du.
Margareth Menezes Brasilgo Kultura ministroa buru izan zen saioan, kulturak mobilizatzeko ahalmen izugarria duela nabarmendu zen. Arteek eta sormenak, erronka klimatikoak komunikatzeaz gain, herritarrekin zuzenean konektatzen duten irtenbide narratibo eta sinbolikoak ere eskaintzen dituzte.
Kultura eragile politiko eta klimatiko gisa
Claudia Roth Alemaniako Kultura ministro ohi eta diputatuak azpimarratu zuen kultura eta artea demokraziaren ahotsak direla, eta rol aktiboa izan behar dutela klima-krisiaren aurrean. Kulturak badu hunkitzeko, kritikatzeko eta mobilizatzeko gaitasuna, ohiko diskurtsoetatik harago ekintza klimatikoa bultzatzen duen tresna politikoa bilakatuz.
Kumi Naidoo ekintzaile hegoafrikarrak performance sinboliko baten bidez irudikatu zuen ikuspegi hori, eta nabarmendu zuen erregai fosilen aurkako borrokak —klima-aldaketaren kausen % 86ren erantzuleak— berehalako ekintzak eta haren hedapena geldiaraziko duen itun lotesle bat eskatzen dituela. Klima-politika eraginkorrak egiteko, gobernuei, gazteei, emakumeei eta herri indigenei entzutea beharrezkoa dela azpimarratzen du.
Amazonia: kultura, identitatea eta erresilientzia
Janja Lula da Silva Brasilgo lehen damak adierazi zuen COP30 Amazonian egiteak aukera ematen duela kultura-aniztasuna eta herrien errealitatea ikusarazteko. Kultura eta ekintza klimatikoa integratzea tokiko komunitateen bizitza, identitatea eta erresistentzia ezagutzea da, gizarteak erronka globalen aurrean irtenbide berritzaileak sortzeko duen gaitasuna indartuz.
Davi Kopenawa lider yanomami eta aktibista klimatikoaren parte-hartzeak ikuspegi hori indartu zuen. Kopenawak azaldu zuenez, lurraren, naturaren eta kulturaren arteko harremana ezinbestekoa da herri indigenen biziraupenerako. Hizkuntza, lurra eta antzinako jakintzak defendatzea ingurumena eta kultura babesteko ekintza da.
Artea eta bioaniztasuna: Sebastião Salgadoren lana
Sebastião Salgado argazkilari brasildarraren Amazônia erakusketak biodibertsitatearen, klimaren eta kulturaren arteko lotura islatzen du. Haren irudiek dokumentatzen dute nola Amazoniako basoek —32 bilioi zuhaitz baino gehiago— ura garraiatzen duten eta nola eusten dioten eskualdeko bizitzari, erakusten baitute ingurumenaren kontserbazioa eta kultur adierazpena bereizezinak direla.
Juliano Salgado zinemagileak nabarmendu zuen bere aitaren obrak aukera ematen duela Amazoniak herrialdearen bihotz ekologiko gisa duen zeregin erabakigarria ulertzeko, eta nola arteak jendea sentsibilizatu eta mobilizatu dezakeen ekintza klimatikoaren aurrean. Gobernu federalaren 20 milioiko BRLarekin finantzatutako erakusketa Belém-eko kultura- eta zientzia-zentro gisa mantentzen da, kulturaren eta jasangarritasunaren arteko lotura sendotuz.
Ondorioa
Kultura COP30ean sartzea ez da sinbolikoa bakarrik, estrategikoa ere bada. Sormenaren, arteen eta tokiko jakintzen ahalmena aintzatesteak gizartea mugiaraztea, demokrazia indartzea eta klima-aldaketari aurre egiteko irtenbide eraginkorrak sortzea ahalbidetzen du. Kulturak, identitateak eta ekintza klimatikoak bat egiten dute etorkizun jasangarri, erresiliente eta bidezko bat eraikitzeko, non artisten, ekintzaileen eta tokiko komunitateen parte-hartze aktiboak ekintza zehatz bihurtzen baitu ingurumen-narratiba.
