Klima-aldaketaren eraginak areagotzen ari diren testuinguru globalean, erresilientzia eta jasangarritasuna eraikitzeko ezinbesteko estrategia da indigenen ezagutza integratzea, zuzeneko finantziazioa eta lurraldeen babesa. Gure esperientziak berresten digu hiru zutabe horiek funtsezkoak direla Egokitze Plan Nazionalak (NAP) eraginkorrak eta inklusiboak izan daitezen eta Parisko Akordioaren helburuak bete ditzaten.
Indigenen jakinduria klimaren erresilientziaren oinarri
Herri indigenek lurrari, ziklo naturalei eta ekosistemen erabilera jasangarriari sakon lotutako antzinako jakintzak dituzte. Milaka urteko jakintza horrek aukera ematen du ingurumen-seinaleak interpretatzeko, klima-aldaketei aurrea hartzeko eta egokitze-irtenbide eraginkorrak eta kulturalki egokiak diseinatzeko. COP30ean, “Egokitzapen indigena” izeneko goi-mailako eztabaidan, nabarmendu zen NAPak komunitate horiekin elkarlanean eraiki behar direla, erresilientzia-estrategien garrantzia eta eraginkortasuna bermatzeko.
Indigenen parte-hartzeari esker, adierazle naturalak, tokiko kontserbazio-praktikak eta monitorizazio-metodologia propioak sar daitezke, eta ziurtatzen da egokitzapen-planak ez direla teorikoak bakarrik, baizik eta lurraldearen ebidentzia praktikoetan oinarrituak.
Zuzeneko finantziazioa: eraginkortasuna eta justizia klimatikoa bermatzea
Finantza-baliabideetarako sarbide zuzena funtsezkoa da komunitate indigenek egokitze- eta arintze-ekintza zehatzak inplementatu ditzaten. Nazioarteko mekanismoek, hala nola Klimarako Funts Berdea (GCF) eta Baso Tropikalen Betiko Funtsa (TFFF), funts horiek komunitateetara bitartekaririk gabe irits daitezen bermatzea dute helburu, haien autonomia eta jarduteko gaitasuna sendotuz.
Gure ikuspegitik, zuzeneko finantzaketak indigenen bizimoduak babesteaz gain, klima-aldaketa arintzeko eragin nabaria ere bermatzen du, ekosistema estrategikoak babestuz eta justizia soziala sustatuz.
Lurralderako eskubidea: klimaren egokitzapenaren oinarria
Lurralde indigenen onarpena eta babesa funtsezkoak dira biodibertsitate eta segurtasun klimatiko globalaren kontserbaziorako. FAOren ikerketek eta Latinoamerikako esperientziek erakusten dute jatorrizko herriak direla basoen zaintzailerik onenak, eta haiek lurraldean edukitzea kostu-estrategia eraginkorra dela emisioak murrizteko eta baliabide naturalak kontserbatzeko.
Bere lurraldearen bermerik gabe, klima politikek eraginkortasuna galtzen dute eta komunitate indigenak ahulduta geratzen dira kanpoko presioen aurrean, kultura zein ekosistemak arriskuan jarriz.
Indigenen egokitze esperientzia arrakastatsuak Roraima-n
Roraimako Indigenen Egokitze Plana, COP30ean aurkeztua, munduan indigenak egokitzeko dagoen plan bakarrenetakoa da, eta Latinoamerikako erreferentea. Plan horrek antzinako ezagutza eta ebidentzia zientifikoa konbinatzen ditu, honako praktika hauek barne:
- Klima-aldaketekiko eta urtaroko aldaketekiko erresistenteak diren haziak identifikatzea.
- Uraren tenperaturaren eta bertako espezieen presentziaren arteko erlazioaren monitorizazioa.
- Muturreko klima-gertaerak aurreikusteko adierazle naturalak erabiltzea.
- Arriskuen mapatze komunitarioa eta erresilientziaren estrategia autonomoak.
Horrelako ekimenek erakusten dute klima-erresilientzia eraginkorrena lurraldetik sortzen dela, herri indigenen parte-hartze aktiboarekin.
Gure ikuspegi estrategikoa: komunitateetan oinarritutako klima-egokitzapena
Uste dugu klima-egokitzapen eraginkor batek hau eskatzen duela:
- Herri indigenen parte-hartze erabatekoa eta eraginkorra plangintza-maila guztietan.
- Zuzeneko sarbidea klima-finantzaketara, egokitzapen- eta kontserbazio-proiektuak babesten dituena.
- Lurraldea babestea eta aitortzea, erresilientziaren eta biodibertsitatearen oinarri gisa.
- kontserbazioan eta arintzean egiaztatutako emaitzak sortzen dituzten praktika indigenen eskalatzea.
Indigenen egokitzapenak bigarren mailako osagai izateari utzi behar dio, eta justua, jasangarria eta iraunkorra izan nahi duen edozein klima-politikaren muin bihurtu behar du.
Ondorioa
Klima-egokitzapenaren etorkizuna herri indigenak onuradun ez ezik, ekintza klimatiko globalean funtsezko liderrak direla aitortzeko dugun gaitasunaren mende dago. Haien aspaldiko ezagutzari, haien lurraldeen babesari eta zuzeneko finantzaketarako aukerari esker, erresilientzia eraiki daiteke, biodibertsitatea kontserbatu eta Parisko Akordioaren helburuetarantz aurrera egin, ekitatez eta gizarte- eta ingurumen-justiziaz.
