El Salvador: Atzerriko Agenteen Legearen arriskuak eta bere eragina gizarte zibilean
Euskadiko nazioarteko lankidetzako erakundeok gure kezka sakona adierazten dugu El Salvadorren gaur egun bizi den egoeragatik eta, bereziki, Atzerriko Agenteen Lege proposamenagatik, horrek zuzenean mehatxatzen baititu gizarte-erakundeen eta nazioarteko lankidetzako erakundeen lana eta giza eskubideak.
Testuinguru politiko eta soziala El Salvadorren
Salbuespen araubidea eta giza eskubideen urraketak
2022ko martxotik, El Salvador salbuespen erregimen baten pean bizi da, eta segurtasun estrategia baten izenean eskubide konstituzionalak eten ditu. Gobernuak politika hori arrakastatzat aurkezten badu ere, eragin du:
- 85.000 atxiloketa baino gehiago, asko frogarik eta prozesu judizialik gabe.
- Atxilotutako helduen % 2,5 inguru.
- Giza eskubideen urraketen 7.000 kasu dokumentatu, atxiloketa arbitrarioak nagusiki, eta adierazpen, elkarte eta prentsa askatasunaren aurkako erasoak.
Testuinguru horren ondorioz, boterea pilatu eta erakunde independenteak ahuldu egin dira, herritarren partaidetzarako eta eskubideen defentsarako espazioa itxiz.
Komunitateen eta gizarte zibilaren aurkako errepresioa
Presidentetzarako iragarpenaren aurreko astelehenean, El Bosque Kooperatibaren komunitatea (El Triunfo kantoia, Santa Tekla) bortizki zapaldu zuten Estatuko indarrek, bere lurraldearen defentsan egindako manifestazio baketsu batean. Hauek dokumentatu ziren:
- Indarra gehiegi erabiltzea.
- Atxiloketa arbitrarioak.
- Kazetaritzaren jarduna eta manifestatzeko eskubidea oztopatzea.
Kazetariei eta giza eskubideen defendatzaileei ere eraso egin zieten. Ekintza horiek printzipio demokratikoen eta herritarren oinarrizko eskubideen aurka egiten dute.
Atzerriko Agenteen Lege Proposamena
Atzerapauso demokratikoa eta mehatxua gizarte-sareari
Maiatzaren 13an, asteartean, El Salvadorreko presidenteak Atzerriko Agenteen Lege proposamen bat iragarri zuen, honako hauek jasoko zituena:
- GKEek jasotako dohaintza guztien gaineko % 30eko zerga.
- Nazio eta nazioarteko gizarte erakundeen aurkako funtsik gabeko akusazioak.
- Eskubideen aldeko jarduera legitimoak kriminalizatzeko arriskua.
Proposamen hori GKEen lanaren mehatxu zuzena da, eta herrialdeko elkarte- eta kritika-sarea desagerrarazteko itzulerarik gabeko puntua izan daiteke.
Lege proposamenaren arriskuak
- Gizarte-eragileekin kontsulta-prozesurik ez izatea.
- “Atzerriko agentea” kontzeptuaren erabilera diskrezional posiblea.
- Segurtasun juridikorik eza, jarduera sozial eta politikoak kriminalizatzean.
- Giza eskubideen arloko nazioarteko konpromisoak urratzea.
Legeak komunitateen ahotsa isilaraztea eta kontrol soziala gauzatzea bilatzen du, gardentasuna edo bidezko fiskalizazioa sustatu ordez.
Nazioarteko lankidetzaren balioa
El Salvadorko eta nazioarteko erakundeak:
- Beren lege- eta finantza-betebeharrak betetzen dituzte, estatuko eta nazioarteko zuzenbidearen arabera.
- Giza eskubideen ikuspegitik lan egiten dute.
- Kasu askotan, bere gain hartu ez dituen El Salvadorreko Estatuaren erantzukizunak ordezkatzen dituzte.
Lan hori kriminalizatzeak printzipio demokratikoak urratzen ditu, hala nola pentsamendu askatasuna, adierazpen askatasuna, elkartze askatasuna, herritarren parte hartzea eta oinarrizko eskubideen defentsa.
Premiazko eskaerak nazioarteko komunitateari
- Atzerriko Agenteen Lege proposamena publikoki errefusatzea.
- Haren onarpena geldiarazteko kudeaketa diplomatikoak egitea.
- El Salvadorren demokrazia indartzeko nazioarteko lankidetzaren ekarpenak ikusaraztea.
- El Salvadorreko gobernuari giza eskubideen inguruko nazioarteko itunak betetzeko eskatzea, hala nola, Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Ituna eta Giza Eskubideen Amerikako Konbentzioa.
Ondorioa
Lege hori onartzeak ez lieke soilik atzerriko GKEei eragingo, El Salvadorreko komunitate ahulenei ere arriskuan jarriko lituzke, haien sostengu sare bakarra gizarte zibileko erakundeak baitira.
Euskaditik, El Salvadorreko herriarekin dugun konpromisoa berresten dugu, eta dei egiten dugu instituzioen eta herritarren mobilizaziora, deriba autoritario hau geldiarazteko.
