“Pandemiaren ondoren, komunitate-ehunak arindu egin dira”
Nola artikulatzen da Indigenen Elkartasun eta Apostolutzarako Sareak herri indigenekin egiten duen lana?
Jesusen Lagundiak herri indigenekin ditugun ekimen komunak antolatzen ditu, Mexikoko Tarahuma lurraldetik Txileko hegoaldeko maputxeen lurralderaino. 20 urte baino gehiago daramagu esperientziak, jakinduria eta ikaskuntzak partekatzen. Jesuiten topaketak egiten ziren bi urtean behin, baina duela urte batzutatik hona topagune horietan indigenak ere parte hartzen hasi ziren. Hori oso onuragarria izan da, hizkuntza berria, logika berria eta elkarrizketarako beste modu bat eman zizkigun eta.
Lau eskualdetan artikulatzen gara: Mesoamerika, Andeak, Amazonia eta Hego Konoa. Ikaskuntza handienetako bat izan da lurralde indigenek jasaten duten erasoen berri izatea: erauzketagatik, megaproiektuengatik, demokrazia gero eta ahulagoengatik edo Estaturik ez egoteagatik, eta, azkenik, narkotrafikoaren sarreragatik. Hori guztia, oro har, komunitate ehunak arintzen ari da, tradizionalki oso indartsuak izan direnak, herri indigenen eskubideak eta lurraldearen eskubideak errespetatzen ez dituen ereduaren erasoei aurre egiteko.
Zein dira epe labur eta ertaineko mehatxuak lurraldearen defentsan?
Pandemiaren ondoren, Latinoamerikan erauzketak aurrera egin du, eta enpresa handiak eta haien megaproiektuak sartu dira lurraldeetan, batez ere meatzaritzan, baina baita basogintzan, sojan eta abarretan ere. pandemia osteko ahultasun horrengatik, artikulatzeko gaitasun txikiagoa izateagatik. Horrek agerian utzi du erresistentzia txikiak artikulatzeko beharra, hainbat modutan eman baitira: indarkeriarik gabeko erresistentzietatik (argi eta garbi babesten duguna) indarkeria politikoa izan den beste erresistentzia batzuetara.
Estaturik ez dagoenez, beharrezko politikarik ez dagoenez, narkotrafikoa lurraldeetan sartu da, eta harreman komunitarioak isilpean kutsatu ditu.
Eta bada itxaropen-izpirik panorama ilun horretan?
Munstroaren aurrean, hau da, megamineria eta narkotrafikoa dakartzan eredu neoliberalaren aurrean, lurraldeetan gertatzen ari diren erresistentzia txikiak daude. Agian ikusezinak dira munstroaren aurrean, baina errealak dira eta herri indigenen jakinduria matrizeei eusten diete nolabait.
Ehundegiaren jakituriaren, baratze agroekologikoen edo sendabelarren jakinduriaren inguruan antolatutako emakumeekin daude. Baita ur-iturriak eta errekak zaintzearen inguruan antolatutako emakume- eta gizon-taldeekin ere. Batzuetan, erresistentzia horiek lurraldea beren gorputzekin defendatzera eramaten dituzte balen aurrean. Martiri asko dago, batez ere, amazoniar munduan.
Badago lan-ildo berezirik emakumeekin?
Sare gisa, emakume indigenen topaguneak sustatzen saiatu gara, lurraldeetan gertatzen ari dena landu ahal izateko. Aurreko urtean, jatorrizko herrietako 50 bat emakumek parte hartu zuten, eta kantuaren, dantzaren, eskulanen eta otoitzaren bidez metodologia indigena landu zuten. Beren gorputzetan eta lurraldeetan dauden zauriak sendatu zituzten, eta gero beren lurraldeetan erreplikatzen dute. Eta hori bada albiste ona, emakume indigenak berezko jakinduriaren matrize bat duela, zauriak sendatu eta “den-denari aurre egingo diogu” esateko.
Erauzketari eta erresistentziari buruz zeresan handia du lehen lerroan dauden emakumeen esperientziak. Eta horregatik, hiru lurraldetan ari gara ikertzen erauzketa, erresistentzia eta emakume ardatz horren inguruan.
Ezagutu gure Amazonia gara kanpaina
