Ahaztuen bihotzera bidaia Libanon
Alboan eta Errefuxiatuentzako Jesuiten Zerbitzua (JRS) lanean ari gara herrialde honetan, gerra betean Libanoko sistemak atzera bota dituen migratzaileei egonkortasuna eta itxaropena bermatzeko. Gure lana babestu dezakezu hemen klik eginez.
2017ko iraila eta 2024ko abendua. Bi data horiek laburbiltzen dute Alboanekin eta Errefuxiatuentzako Jesuiten Zerbitzuarekin (JRS) batera Libanoko lekualdatze-krisien lekuko gisa izan dudan esperientzia. Zazpi urtez banandutako bi bidaia, baina eskualde eta nazioarteko bi gatazkaren ondorioek gainezka egin duten lurraldean bizirauten dutenen istorioek lotuta.
2017ko iraila
2017an, milioi eta erdi errefuxiatu siriar, palestinar eta beste eskualde batzuetako migratzaile baino gehiago bizi ziren Libanon. Adam eta Saleh, bonbardaketa batean ahizpa galdu ondoren Siriatik ihes egin zuten bi haur, gerraren eragin suntsitzailea islatzen zuten gazteenen bizitzetan. Saleh mutu geratu zen bere auzoan bonbardaketa egin eta ahizpa hiltzen ikusi ondoren. Ezagutu nuenean kotxeak bakarrik marrazten zituen. Izan ere, auto batek salbatu zien bizia. Espazialki markatu ninduen istorio hark, Sirian lehen aldiz sartzera eta handik urtebetera Damasko kanpoaldean bere auzoa bilatzera bultzatuz.
Adam eta Saleh eta beste haur batzuk Bekaa haranean, Siriako mugatik gertu, haurtzaroa berreskuratzen ari ziren bitartean, JRSk emakumeentzako zentroak ere kudeatzen zituen, eta horien egoera are konplexuagoa zen. 35 urteko ama gazte batek bere bizitza kartzela bikoitza bezala deskribatzen zuen. “Emakume eta errefuxiatu izatea bizirik hiltzea da”, xuxurlatu zidan, aitaren presentziatik aldentzearekin batera. Emakume horietako askok kanpalekuetatik atera ere ezin zuten egin, independentzia bilatuz gero errepresaliak jasateko beldurrez. Bere irudia Aboanek ikastetxeetan egiten duen argazki-erakusketa baten parte da.
Libanoko errealitatea bonbardaketak izan eta lau hilabetera
Zazpi urte geroago, 2024an, egoerak ez du hobera egin. Nazio Batuen arabera, Libanok irailaren 23tik azaroaren 27ra jasan ditu asterik tragikoenak hamarkadetan, biztanleriarekiko proportzioan munduan errefuxiatu gehien dituen herrialdea izaten jarraitzen duen testuinguru honetan. Beste milioi bat desplazatu gehiago daude, Israelen eta Hezbolaren arteko istiluen biktimak, hain zuzen ere.
Beirut, Baalbek eta Bekaa bailaran, bonbardaketek milaka etxerik gabe utzi dituzte. Horien artean dago Jude, garun paralisia duen zazpi urteko haur itsua, aire eraso batean bere etxea suntsitu zuena. Orain, JRSren zentro batean jaso du laguntza, gatazkaren ondorioak gainditzen saiatzeko.
Herrialdearen ekonomia ere okertu egin da. 2017an, errefuxiatuak legez kanpoko kokalekuetan bizirauten zuten, jabe pribatuei gehiegizko alokairuak ordainduz mafiek oinarrizko baliabideak eskuratzeko aukera kontrolatzen zuten bitartean. 2024an, egoera are prekarioagoa da. Familia askok baliabideak agortu dituzte eta laguntza humanitarioaren menpe daude erabat. Hala ere, nazioarteko funtsak ez dira nahikoak, elikagaiak, edateko ura eta elektrizitatea eskuratzeko aukerarik gabe uzten baitituzte. Esperantzarik ez. Pertsonen salerosketarako eszenatoki ezin hobea.
Bien bitartean, abenduaren 8an, Sirian Bashar al-Asaden erregimenaren erorketak Libanorako desplazatuen fluxu berri bat sortu zuen. Siriako erregimenaren errepresioaren sinboloa den Saydnayako espetxera egindako bisitan ulertu nuen exodo horrek bultzatu duen indarkeria maila. Amnesty Internationalen arabera, 2011 eta 2015 artean 13.000 preso baino gehiago exekutatu zituzten ezkutuan kartzela horretan. Tortura eta heriotza istorioek azaltzen dute zergatik milioika siriarrek dena arriskatu zuten ihes egiteko.
JRS eta Alboan Libanon
JRSk eta Alboan-ek beste erronka bati ere egin behar diote aurre: lan-esplotazioko sareetan harrapatuta munduko leku horretara iristen diren migratzaile afrikarrei eta asiarrei laguntzea. 2017an, erakunde horiek kudeatzen zituzten zentroek babesa eskaintzen zieten pertsona horiei. 2024an, egoera ez da aldatu: migratzaile askok biktima izaten jarraitzen dute.
Beiruten, JRSk langile horiek hartzen ditu, laguntza legala eta emozionala emanez. Johnson, hiru gerratetatik ihes egin duen Sudango errefuxiatua, boluntario lanetan ari da, beste desplazatuei egonkortasuna aurkitzen lagunduz.
Zailtasunak zailtasun, erresilientzia adibideak biderkatzen dira maila lokalean. Azaroaren 15ean, Alboan-ek Iruñean antolatutako jardunaldi solidario batek 5.000 euro baino gehiago bildu zituen JRSk Libanon dituen proiektuei laguntzeko. Funts horiei esker, hezkuntza-kitak entregatu ahal izan ziren, eta Jude bezalako errefuxiatuen oinarrizko beharrei erantzun ahal izan zitzaien. Hala ere, krisiaren tamainak eskura dauden baliabideak gainditzen ditu, nazioarteko konpromiso handiago baten beharra azpimarratuz.
Europara itzultzean, ezinbestekoa da Mendebaldearen egonkortasuna Ekialde Ertaineko errealitatearekin alderatzea. Alboanen eta JRSren lana ezinbestekoa da dena galdu dutenei babesa emateko. Haien ahaleginek berehalako laguntza bideratzeaz gain, itxaropena ere bideratzen dute, amaierarik ez duela dirudien aurrekaririk gabeko krisi humanitario baten erdian beren bizitzak berreraikitzen saiatzen direnentzat.
