Ziurgabetasunez beteriko egoera larria bizi du Kongoko EDak

Kongoko Errepublika Demokratikoko krisi humanitarioa maila dramatikora iritsi da. Urtarrilaren 27ko goizean, Martxoaren 23 talde armatuak (M23), Ruandak lagunduta (Nazio Batuen aditu taldeen hainbat txostenen arabera), Kongoko Errepublika Demokratikoaren ekialdeko Kivu Norte probintziako hiriburua den Goman sartu zen eta milioi bat biztanleko hiriaren kontrola hartu zuen.

Iraupen luzeko krisi batean eman den eskalada dramatikoa da. Borrokek bi milioi pertsona baino gehiago deserrotu dituzte euren etxeetatik, Goma inguruko milaka pertsona hainbat miliziaren esku utziz. M23ak Ipar Kivuko probintzia ia osoa kontrolatzen du orain, eta, armen indarrari esker, errealitate berri bat sortu dute eskualdean.

Albiste txarrak etengabe iristen dira. Igande honetan, otsailaren 16an, Kongoko Errepublika Demokratikoko (KED) Gobernuak baieztatu du M23ak Hego Kivuko hiriburuaren, Bukavu, kontrola hartu duela, azken orduetan Kongoko Armadak lurraldea kontrolatzen zuela esan ostean.

Kontrolatu ezean, Laku Handietako eskualde osora zabaldu litezke borrokak, 1990eko hamarkada amaierako eta 2000ko hamarkada hasierako basakeriak gogora ekartzen duelarik, Kongon gerra multinazional baten erdian milioika pertsona hil zirenean.

Lan humanitarioa, mehatxupean

Indarkeria-gorakada hori dela eta, urte honen hasieratik moteldu egin dira gure erakunde aliatuek Ipar eta Hego Kivun egiten dituzten jarduerak, gatazka armatuko urteetako ondorioak bizi dituzten pertsona askori lagunduz, zerbitzatuz eta babestuz. Alboanek eta Entreculturasek babesten dituzte jarduera horiek. JRS RD Kongok esan digunez, Gomako egoera oso nahasia eta zalantzazkoa da. Hirian astebeteko borroka gogorren ondoren, haien etxeetan babestuta egondako pertsonak gutxinaka irteten hasi ziren. Batzuek ura eta janaria non lortu bilatzen dute; beste batzuek, berriz, maite dituztenen berri bilatzen dute.

Emakumeen eskubideen defentsan lan egiten duten Kongoko beste tokiko erakunde batzuk ere larriki kaltetuta daude, segurtasun falta handiko uneak bizi baitituzte eta beren taldeei mehatxu larriak. Hain da horrela, ezen, nahiz eta oraindik ere informazioa ematen digun, ez dutela iturri gisa ezagutarazi nahi, eta nahiago dutela anonimotasunean mantentzea.

Behin-behineko balantzea

Otsailaren 6an, Kongoko EDko gure erakunde aliatu baten behin-behineko txostenaren arabera, gutxienez 3.000 pertsona hil ziren eta 2.880 inguru zauritu osasun-zentroetan.

Gure erakunde aliatuen informazioaren arabera, elementu armatuek egoera kaltegarria aprobetxatu zuten hainbat auzotako saltokietan arpilatzeak eta bortxaketak egiteko; eskolak eta unibertsitateak itxita edo hutsik jarraitzen dute segurtasun faltagatik; eskola azpiegitura batzuk borroken ondorioz kaltetuak izan ziren eta beste batzuk arpilatuak izan ziren; delinkuentzia handitzeko arriskua dago hiriko auzo periferikoetan, oraindik zirkulazioan dauden arma kopuruagatik eta presoen ihesagatik. Alde baikorra aipatzearren, Internet, argindarra eta uraren hornidura berrezartzen ari dira poliki-poliki eta Goman, korridore humanitario bat irekitzen ari da, nahiz eta oraindik mugatua izan.

Bestalde, gure aliatuek jakinarazi digute Goma iparraldeko zentro kolektiboetan zeuden desplazatuen itzulera masiboa dela eta %90etik gora direla estimatzen da. Eta aldi berean, badira azken asteotan Gomara joandako pertsonak, errepideak eta landa eremuak oraindik oso arriskutsuak direlako. “Nahiago dut ikusten nauten lekuan hil, ezkutuan baino”.

Lehentasunezko beharrak

Gure aliatua den JRS RD Kongorekin batera atzematen diren lehentasunezko premiei dagokienez, honako hauek daude:

• Elikagaiak diren eta ez diren gaiak, bereziki Saké ardatzean berriki lekualdatutako pertsonentzat;
• Goma eta Masisi hirietan izandako azken istiluetan zauritutako pertsona askoren osasun mentalaren eta laguntza psikosozialaren beharrak;
• Sexu-indarkeriako kasu ugariri arreta ematea;
• Eskola batzuek jasan dituzten kalteak direla eta, zaharberritu eta ekipatu egin beharko dira.
• Bakarrik dauden eta bananduta dauden haurren babesa;
• Itzulera-mugimendu handiak egon daitezke; horregatik, errealitate hori kontuan hartu behar da irtenbide jasangarrien estrategian.

Azken finean, indarkeriaren ondorioz, milaka pertsonak beren etxeetatik ihes egin behar izan dute Goman, eta Ipar Kivu probintziako beste hainbat herritan, Hego Kivun eta Bukavun. Eta beren etxeetan edo desplazatutako populazioguneetan geratzea erabaki zutenak oinarrizko ondasunen hornidura falta pairatzen ari dira, hala nola, ura, elikagaiak eta elektrizitatea. Eta hori guztia, berriro ere nazioarteko komunitatearen pasibotasunaren aurrean, eta nazioarteko elkartasuna murrizketa eta zalantza handiak jasaten ari den une honetan. 
 

Kongoko Errepublika Demokratikoko egoera dramatikoa da, eta nazioartearen premiazko erantzuna behar du. Gatazka honetan kaltetutako pertsonei lagundu nahi badiezu, Alboanekin kolaboratzera gonbidatzen zaitugu. Etsipenezko une hauetan elkartasun globala inoiz baino beharrezkoagoa duten pertsona askoren bizitzan zure laguntza erabakigarria izan daiteke.