Defendatzen gaituztenak defendatu
Krisi klimatikoa presaka aurrera doan bitartean, gure ekosistemak defendatzeko ausardiaz ahotsa altxatzen dutenek sarritan mehatxu hilgarriei aurre egin behar izaten diete baliabide naturalak ustiatu nahi dituztenen aldetik, komunitateen eta planetaren ongizatearen mesedetan begirunerik izan gabe.
Global Witnessek emandako datuen arabera, 2023an soilik 196 lagun hil zituzten lurra, basoak, ura eta bizia defendatzeagatik. Eta 2012. eta 2023. urteen artean naturaren defendatzaileak ziren 2.100 pertsona baino gehiago hil zituzten munduan. Horietako asko emakumeak ziren.
Lehen lerroan
Planetako txoko guztietan daude ingurumenaren suntsipenaren aurkako borrokaren lehen lerroan kokatzen direnak. Ingurumen-eragileak dira, lider komunitarioak eta aktibistak, eta haien helburua da erauzketa-industriei aurka egitea, hala nola meatzaritza, bereizi gabeko mozketa eta nekazaritza intentsiboa, bai eta beste industria batzuei ere, hala nola kutsadura eta lur-metaketa. Hala ere, biodibertsitatea eta tokiko komunitateen eskubideak babesteko duen konpromisoak errepresalia bortitzak ekartzen ditu maiz.
Bereziki nabarmena da herri indigenen kasua; izan ere, ezinbestekoak dira klima-aldaketaren aurkako borrokan, eta, hala ere, urtez urte neurriz kanpoko erasoak jasaten dituzte.
Erronka bikoitza emakumeentzat
Emakumeen kasuan, emakume defendatzaileen aurkako diskriminazio- eta indarkeria-formak gainjarri egiten dira, genero-diskriminazioarekin bat egiten baitute, gainera, indigenak edo afrikar ondorengoak izateak. Emakumeek kriminalizazioa aurrez aurre jartzen dute genero desberdintasunen eta zapalkuntza zehatzen ondorioz, borrokak garatzen dituzten lurraldeen arabera.
Era berean, bi erronka dituzte aurrean: borroka publikoa, beren lurra eta nortasuna babesteko; eta borroka, askotan ikusezina, beren komunitate eta familietan manifestatzeko eta parte hartzeko duten eskubidea defendatzeko.
Sara Diego gure kideak dioenez, «gatazka ekosozialen zati handi bat enpresa transnazionalen eta haien hornidura kateen jarduerarekin lotuta dago. Eta enpresek sortutako eragin horiek ez dira neutralak generoari dagokionez. Sarri, komunitate baten egituren barruan dauden genero desberdintasunak larriagotzen dituzte, eta beste identitate batzuekin lotutako diskriminazio modu batzuk sortzen dituzte, hala nola etnia, klasea, adina, estatus migratzailea edo kokapen geografikoa».
Inpunitate eta indarkeria ziklo bat
Zigorgabetasuna da naturaren defendatzaileen aurkako indarkeria iraunarazten duen faktore nagusietako bat. Kasu askotan, krimen horien erantzuleek ez dute ondorio legalik jasaten, eta horrek beldur giroa sortzen du eta isilarazi egiten ditu ahotsa altxatu lezaketenak. Egoera hori larriagotu egiten da gobernuek babes egokirik ez dutelako, eta askotan interes ekonomikoak lehenesten dituzte giza eskubideen gainetik.
Kasu enblematiko batzuek, Berta Caceresen hilketarena Hondurasen, esaterako, nazioarteko arreta bereganatu dute, baina salbuespenak dira, ohikoa isiltasun eta inpunitate mantua den panorama batean. Eta ez dezagun ahaztu indarkeria ez dela pertsonei bakarrik zuzentzen, baizik eta ingurumen-justiziaren alde borrokatzen duten gizarte-mugimenduak desegitea ere bilatzen duela.
Natura defendatzen duten emakumeen aurkako indarkeria «gure planetako bizitzaren esentziaren beraren» aurkako erasoa da. Giza eskubideen aldeko borroka eta ingurumenaren defentsa banaezinak dira, eta «gure ardura kolektiboa da zigorgabetasunaren aurka borrokatzea eta etorkizun iraunkorrago baten alde beren bizitzak arriskatzen dituztenei babesa ematea», dio Sara gure kideak ere.
